Als de herfst de bladeren aan de bomen rood kleurt en de veel bloemen langzaam verdorren, steken deze krokusvormige bloemen juist hun hoofdje boven de grond. Ze kondigen niet de lente aan, maar bloeien pas als de zomer voorbij is. De Herfsttijloos is in Nederland zeldzaam in het wild en staat als kwetsbaar op de Rode Lijst Vaatplanten.
De Herfsttijloos is een knolgewas en heeft een lange bloembuis. De bloemkleur is lilaroze en bloeit van september tot en met november. De bladeren zijn groen en komen pas in het volgende voorjaar samen met de vruchten. De volwassen hoogte van deze vaste plant is circa 15 cm en komt vooral voor in bossen, langs duinpaden en in vochtige weilanden. De plant komt van oorsprong uit het Middellandse Zeegebied en West-Azië.
Naamgeving
De Herfsttijloos (Colchicum autumnale) is familie van de
Liliaceae. De naam Herfsttijloos komt van tijd-loos omdat de ontwikkeling van de plant afwijkt van het ‘normale’ patroon in de levenscyclus van een plant.
Giftig
Maar let op, deze mooie herfstbloeier is één van de giftigste planten die bij ons voorkomt. De naam is af te leiden van een Griekse streek Colchis.
In het verklarend woordenboek van wetenschappelijke plantennamen staat bovendien vermeld dat Medea, een beruchte gifmengster, op het eiland Colchis woonde.
Gebruik van vroeger tot nu
Vroeger werd de plant gebruikt als middel tegen geelzucht. Ook werd het plantje in de middeleeuwen gezien als een toverkruid. Het dragen van de knol zou helpen tegen de pest en kiespijn. In de plant (zaden, bloemen, knol) zit een sterk gif: colchicine. Deze stof was bekend als ontstekingsremmer en werd gebruikt in de behandeling tegen kanker. Vandaag de dag wordt de stof nog wel gebruikt bij hartziektes. Herfsttijloos is giftig voor alle dieren.
Ook in De Heimanshof is deze vaste plant te vinden. Je kunt hem zien als je op het kerkenpaadje loopt, hij bloeit achteraan vlakbij de heg.